“`html

İstanbul’daki Trafik Sıkışıklığı: Ekonomik Kaybı 6-7 Milyar Dolar

İstanbul Okan Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Başkanı Doç. Dr. Selim Dündar, mega kent İstanbul’daki trafik yoğunluğunun yıla yayılmış maliyetinin yaklaşık 6 ila 7 milyar dolar arasında değiştiğini açıkladı.

Dündar, “Karayolu Güvenliği Günü ve Trafik Haftası” vesilesiyle gerçekleştirdiği konuşmasında, İstanbul’un trafik sorunlarının hangi sebeplerle ortaya çıktığını dile getirdi. Kentteki araç taleplerinin mevcut kapasiteyi aştığını belirten Dündar, bu durumun sonucunda ciddi bir tıkanıklık yaşandığını ifade etti.

Hatalı park etme, şerit ihlalleri ve başka manevralarında bu sorunu artırdığını vurgulayan Dündar, “Eğer İstanbul veya başka herhangi bir bölgede trafik sıkışıklığı yaşıyorsak, bunun en önemli nedeni trafikteki yollarımızın sınırlı kapasitesidir. Eğer bu kapasiteden fazla araç talebi olursa, trafik kaçınılmaz olarak sıkışır. Araç sayısının artışıyla beraber sıkışıklığın seviyesi de gitgide yükselir.” şeklinde konuştu.

Doç. Dr. Dündar, trafik ihlalleri, hatalı parklar, manevralar ve şerit değişikliklerinin trafik sıkışıklığını artıran diğer unsurlar arasında yer aldığını açıkladı.

Trafik sıkışıklığının sadece bir ulaşım sorunu değil, aynı zamanda çok boyutlu bir ekonomik kayıp olduğuna dikkat çeken Dündar, “Trafikte geçirdiğimiz fazladan her 10-15 dakika veya 1 saat gibi süreler, maddi bir kaynağa dönüşmektedir. Bu kaybı hesaplamak için çeşitli yöntemler mevcut. Bir bölgenin gayrisafi yurt içi hasılasını, burada çalışan nüfus oranına düşürerek bir dakikalık zaman kaybının parasal değerini kabaca belirleyebiliriz.” dedi.

Dündar, trafik maliyetlerini artıran unsurlar arasında yakıt masrafları, araç yıpranması, çevre kirliliği, kaza riski ve bu durumun yarattığı psikolojik etkilerin de bulunduğunu belirtti. Ayrıca İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) gibi kurumların bu konuda araştırmalar yürüttüğünü belirten Dündar, “İstanbul’daki trafik sıkışıklığının maliyeti yıllık 6 milyar dolar civarında tespit edilmişti. Ancak bu verilerin güncellenmesi gerekiyor. Son on yılda birçok şey değişti. Teknolojik ilerlemeler yaşandı, sürücüsüz ve elektrikli araçlar trafiğe girmeye başladı. Bu gevşetici unsurlar yeni bir değerlendirme gerektiriyor.” şeklinde ifadelere yer verdi.

Geçen yıl gerçekleştirilen bir uluslararası araştırma, İstanbul’un trafik yoğunluğu açısından dünyada birinci sırada olduğunu ortaya koydu. Dündar, “İstanbul’da bir kişi trafiğin içinde yılda 105 saat fazladan beklemek zorunda kalıyor. Bu süre farklı faaliyetlerde değerlendirilebilirdi.” ifadelerini kullandı.

Altyapı Geliştirmek Yeterli Değil, Talebi Yönetmek Önemli

Doç. Dr. Selim Dündar, İstanbul’daki trafik sorunlarının yalnızca yeni yolların açılmasıyla çözülemeyeceğini söyledi. Şu an mevcut olan yol altyapısının, kavşakların, alt ve üst geçitlerin bulunduğunu dile getiren Dündar, “Bu altyapıyı genişletmek, yeni yollar inşa etmek görünüşte bir çözüm sunuyor olabilir; ancak bu, yalnızca bir sorunu başka bir zamana öteleme anlamına geliyor. Örneğin, bir kavşakta yapılan iyileştirme, başka bir kavşakta daha büyük sorunlar yaratabilir. Ek bir yol ilave ettiğinizde, bir süre sonra daha fazla taleple karşılaşarak trafik sıkışıklığını artırmış olursunuz.” ifadelerini kullandı.

Çözüm önerileri arasında İstanbul’daki çalışma saatlerinin yeniden düzenlenmesi de bulunuyor. Dündar, “İstanbul’da genelde sabah ve akşam saatlerinde trafik zirveye ulaşıyor. Özellikle sabah saatlerinde, birçok kişi benzer saat dilimlerinde işe gitmeyi tercih ediyor. Saat 7-9 aralığında trafik sıkışıklığı yaşanıyor. Burada özel sektörle iş birliği yaparak farklı mesai saatleri belirleyebiliriz. Örneğin, bazı kurumlar saat 6’da işe başlarken, bazıları daha geç başlayabilir. Bu tür stratejilerle trafik yoğunluğu dağıtılabilir. Ancak asıl iyileştirme, özel araç kullanımını azaltmakla sağlanabilir. Toplu taşıma talebinin artırılması, bir başka çıkış noktasıdır. Şu anda İstanbul’da ortalama bir araç içinde sadece 1.5 kişi seyahat ediyor, bu da fazla sayıda aracın yola çıkmasına neden oluyor.” dedi.

Dündar, toplu taşımayı çekici hale getirmek için servis kalitesinin artırılmasının önemli olduğunu vurguladı. Kısa mesafelere bisiklet ve skuter gibi yeni nesil ulaşım araçlarının teşvik edilmesini önererek, trafik ışık sürelerinin daha etkili bir şekilde yönetilmesinin şehir içindeki yoğunluğu azaltabileceğini belirtti.

Trafik İhlalleri ve Can Kayıpları Hakkında Bilgiler

Trafikte Haklarım Derneği Başkanı Yasemin Usta, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, trafik kazalarının %89’unun sürücü kusurlarından kaynaklandığını bildirdi. Usta, “Trafik ve Güvenlik Kuralları Araştırması” başlıklı çalışmadan bazı verileri paylaşarak, en fazla kazaya neden olan ihlallerin istatistiklerde beklenildiği kadar yüksek olmadığını belirtti.

Aşırı hız, şerit ihlalleri, kavşak öncelikleri, arkadan çarpma ve kırmızı ışık ihlalleri gibi hataların en sık karşılaşılan nedenler olduğunu kaydeden Usta, “Sürücülerden bu ihlalleri yaptığına dair bir açıklama yapmaları istendiğinde, ‘Zaman kazanmak’, ‘Gecikmek istemedim’ gibi bahaneler öne sürüyorlar. Örneğin, 50 kilometrelik bir yolu 85 kilometre hızla gittiğinizde 35 dakikada varıyorsunuz. Eğer hızınızı 100 kilometreye çıkarırsanız süre 30 dakikaya, 120 kilometrede ise sadece 25 dakikaya düşüyor. Beş veya on dakikanın hayatı riske atmaya değer olduğunu düşünüyor musunuz?” şeklinde dikkat çekti.

Toplumda trafik suçları algısına değinen Usta, “Hırsızlık gibi yüz kızartıcı suçlar ön plana çıkarken, ölümle sonuçlanabilecek bir trafik ihlali maalesef toplumda aynı şekilde algılanmıyor. Trafik kurallarını ihlal eden bireyler, kendilerini suçlu hissetmiyor ve bu durumu zamanla normalleştiriyor.” diyerek, güvenli trafik bilincinin yetersiz olduğuna ve son sekiz yıl içinde 60 binden fazla ölümle sonuçlanan kazaların yaşandığına dikkat çekti.

“`